Wizyta polskich naukowców na Ukrainie

W pierwszym tygodniu października 2018 r. Jan Kowalczyk, Tomasz Wojda, Marek Rzońca i Vasyl Mohytych z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL przebywali na Ukrainie.

Celem wizyty był udział w konferencji poświęconej gospodarce w lasach zachodniej Ukrainy oraz podtrzymanie współpracy pomiędzy IBL a Uniwersytetem Techniczno-Leśnym w Lwowie i Instytutem Badawczym Leśnictwa Ukrainy w zakresie hodowli selekcyjnej drzew leśnych.

Instytut Badawczy Leśnictwa realizuje obecnie projekt badawczy zlecony przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych dotyczący rozwoju metod oceny wartość hodowlanej potomstwa drzew leśnych. Projekt ten był przeznaczony dla młodego naukowca z Ukrainy zatrudnionego w IBL, by tutaj mógł on rozwijać swoje zainteresowania naukowe. Jest nim Vasyl Mohytych, pracujący w Zakładzie Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych (ZHG) od 2016 r. Projekt ma na celu oprócz zadań merytorycznych, pomoc stronie ukraińskiej oraz inicjowanie badań z zakresu hodowli selekcyjnej drzew.

Pracownicy ZHG odwiedzili Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku, kształcący m.in. studentów leśnictwa. Dr Walentyna Andrejewa przedstawiła zakres swoich zainteresowań naukowych związanych ze szkółkarstwem leśnym (Wołyńskie Leśne Centrum Selekcyjno-Nasienne) i selekcją drzew. Badania te dotyczą sosny zwyczajnej oraz modrzewia europejskiego, dodatkowo Uniwersytet zajmuje się również gatunkami introdukowanymi takimi jak paulownia. Na uwagę zasługują badania tzw. sosny łopatyńskiej, charakteryzującej się dynamicznym wzrostem i jednocześnie doskonałą jakością strzały.

Wspólnie z gospodarzami odwiedzono również centrum edukacji przyrodniczo-leśnej w Uroczysku Vorotniv. Centrum to zajmuje się prowadzeniem zajęć o tematyce leśnej dla uczniów szkół wszystkich poziomów, ale także dla zorganizowanych grup osób dorosłych. Centrum to posiada doskonale wyposażone sale wykładowe i wiele tematycznych ścieżek dydaktycznych. Jednym z tematów dyskusji była komunikacja leśników ze społeczeństwem, w której uczestniczyli również przedstawiciele gazety wołyńskiej.

Spotkanie z przedstawicielami Wydziału Leśnego Uniwersytetu w Łucku oraz miejscowymi leśnikami w centrum edukacji przyrodniczo-leśnej w Uroczysku Vorotniv

Mający ponad 200-letnią tradycję Narodowy Uniwersytet Leśnictwa Ukrainy we Lwowie posiada 6 wydziałów, a na jednym z nich studiowane są zagadnienia związane z gospodarką leśną. Naszym gospodarzem był prof. Mykoła Guź, kierownik Katedry Hodowli Drzew. Profesor omówił strukturę katedry, profil zainteresowań pracowników naukowych oraz bieżącą sytuację wydziału. Ze względu na znaczne trudności finansowe badania naukowe nie są prowadzone, a pracownicy skupiają się jedynie na zadaniach związanych z dydaktyką. Mieliśmy również okazję do krótkiego spotkania z profesorem Hryhoryjem Krynytskyym, prorektorem ds. nauki oraz wieloletnim przyjacielem IBL i profesora Andrzeja Klocka.

Wspólnie z profesorem Guziem odwiedziliśmy miejscową wyłuszczarnię nasion znajdującą się przy szkółce leśnej w Brzuchowicach pod Lwowem. Szkółka podlega obecnie rozbudowie o linię produkcyjną sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym. Kierownictwo szkółki z powodzeniem wykorzystuje wiedzę i doświadczenia polskich leśników.

W szkółce leśnej w Brzuchowicach pod Lwowem. W środku stoi prof. Mykoła Guź

Uczestnicy delegacji z IBL wzięli udział w międzynarodowej konferencji naukowej odbywającej się w Instytucie Leśnictwa Górskiego w Iwano-Frankowsku, zatytułowanej „Główne problemy i tendencje przyszłego rozwoju gospodarki leśnej w ukraińskich Karpatach”. W głównej sali plenarnej dr hab. Jan Kowalczyk wygłosił referat o stanie i perspektywach hodowli selekcyjnej sosny zwyczajnej w Polsce. Inne referaty dotyczyły ekologii, ochrony i zarządzania lasami na terenie ukraińskich Karpat. Dodatkowo Jan Kowalczyk udzielił wywiadu regionalnej telewizji „Galicja”. Materiał filmowy z tej konferencji dostępny jest na stronie: https://www.youtube.com/watch?v=hacVQUHyKMw. Uroczyste zakończenie konferencji odbyło się na terenie „Dendrarium”, gdzie odsłonięto pamiątkowy kamień poświęcony setnej rocznicy urodzin pierwszego dyrektora miejscowego Instytutu.

„Las nie zna granic” powiedział w wywiadzie dla regionalnej telewizji „Galicja” dr hab. Jan Kowalczyk

Uczestnicy wyjazdu odwiedzili również kompleks plantacji nasiennych nieopodal Kołomyi. Sposób ich prowadzenia, zbiór i zagospodarowanie nasion jest nowoczesny i z gospodarczego punktu widzenia racjonalny. Corocznie zbierane są tam nasiona, wykorzystywane do produkcji ulepszonych sadzonek. Ostatnim punktem delegacji była wizyta w pobliskim rezerwacie przyrody cisa pospolitego.

W zespole plantacji nasiennych nieopodal Kołomyi

Naszym zdaniem, leśnictwo Ukrainy ma duży potencjał, a z różnorodności lasów i problemów, przed jakimi obecnie staje można wiele zaczerpnąć również dla badań prowadzonych w Polsce. Warto podtrzymywać nawiązaną wcześniej współpracę i rozwijać ją przez wspólne badania i projekty gospodarcze realizowane przez kolejne pokolenia leśników i naukowców.

Opracowanie: Jan Kowalczyk, Marek Rzońca, Tomasz Wojda, Vasyl Mohytych

Zdjęcia: Tomasz Wojda, Vasyl Mohytych