Zjawisko zamierania dębów w Europie – geneza, przebieg i możliwości ograniczania szkód

Następnie dr hab. Tomasz Oszako z Zakładu Ochrony Lasu IBL przypomniał przebieg zjawiska w Europie, czynniki szkodotwórcze i proponowane w różnym okresie czasu zabiegi hodowlano-ochronne ograniczające skutki masowego zamierania dębów w Polsce. W dorodnych drzewostanach Płyty Krotoszyńskiej zaproponowano meliorację warunków glebowych poprzez renowację istniejącego systemu rowów z zastawkami. Powinien on zapewnić odpływ nadmiaru wody wiosną, po roztopach natomiast zachować zasoby wodne w sezonie wegetacyjnym, gdy jej z reguły brakuje. Ze względu na budowę geologiczną drzewa zdane są tylko na wodę opadową. W sytuacji stresu wodnego (długotrwałej suszy) konkurencja pomiędzy drzewami jest zbyt silna i część dębów obumiera. Wszystkie są zatem osłabione i korzystają z tego szkodniki wtórne (opiętki) oraz patogeny korzeni (opieńki). Wykonane wcześniej zabiegi hodowlane (czyszczenia, trzebieże) mogłyby pomóc ograniczyć niekorzystne okresy suszy i nie dopuścić do powstania gradacji szkodników wtórnych. Obumarłe drzewa stwarzają miejsce tym, które przeżyły i sytuacja w drzewostanie poprawia się do momentu zaistnienia kolejnych stresów środowiskowych (np. podtopienia). W sytuacji pełnej saturacji gleb wodą uszkodzenia drobnych korzeni powodują lęgniowce (nawet 90%). Szczególnie, wyspecjalizował się w tym gatunek Phytophthora quercina i towarzyszący opadom P. plurivora. Przy braku powietrza w glebie zanikają związki mykoryzowe, w kolejnym suchym sezonie wegetacyjnym drzewa pozbawione większości drobnych korzeni (mniejszych niż 2 mm) mają problemy z pobieraniem wody z solami mineralnymi. Gorzej „odżywione” pędy w koronach drzew zamierają, proces ten przyspieszają owady liściożerne i uszkodzenia liści od mączniaka dębu. Wąskosłoistość drewna (bardzo ceniona przez przemysł) świadczy o tym, że drzewa rosną na limicie swoich możliwości i wystąpienie nowego czynnika szkodotwórczego powoduje falę masowego zamierania drzew.