Wpływ klimatu na pożary lasów sosnowych – o amerykańskich badaniach w Białowieży

2 listopada 2016 r. w Zakładzie Lasów Naturalnych IBL w Białowieży odbyło się seminarium naukowe pt. „Wpływ klimatu na pożary lasów sosnowych Pinus ponderosa na przestrzeni ostatnich 400 lat w Idaho i Montanie (Stany Zjednoczone)” wygłoszone przez dr Emily K. Heyerdahl z USDA Forest Service.

Seminarium było w języku angielskim i dotyczyło wyników badań prowadzonych na terenie Idaho i Montany (północno- zachodnia część USA).
W imieniu Dyrektora IBL dr. hab. Janusza Czerepko prelegentkę przywitał dr hab. Zbigniew Borowski z Zakładu Ekologii Lasu przekazując podziękowania za poświęcony czas i przygotowanie seminarium. Złożył także gratulacje dr inż. Ewie Zin w związku z obroną pracy doktorskiej na Szwedzkim Uniwersytecie Rolniczym SLU, w trakcie której dr Emily K. Heyerdahl pełniła funkcję oponenta.

Dr hab. Zbigniew Borowski witający uczestników seminarium w imieniu Dyrekcji Instytutu Badawczego Leśnictwa

Następnie Profesor Jerzy Gutowski w imieniu Kierownika Zakładu Lasów Naturalnych przywitał przybyłych gości m.in. Panią Olimpię Pabian – Dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego, dr. hab. Matsa Niklassona ze Szwedzkiego Uniwersytetu Rolniczego SLU, Panią Małgorzatę Raubę z Zamiejscowego Wydziału Leśnego Politechniki Białostockiej i Panią Marię Nowicką-Szpakowicz z Nadleśnictwa Białowieża.

Prof. dr hab. Jerzy Gutowski, Zakład Lasów Naturalnych IBL

Moderatorem dyskusji była dr Ewa Zin, która jeszcze raz powitała zebranych gości oraz podziękowała prelegentce.

Dr inż. Ewa Zin, Zakład Lasów Naturalnych IBL

W czasie seminarium dr Emily K. Heyerdahl w skrócie przedstawiła historię powstania i strukturę Missoula Fire Science Laboratory (USDA Forest Service) oraz zaprezentowała swoje wyniki badań.
Badania prowadzone przez Missoula Fire Science Laboratory dotyczą fizycznych parametrów pożarów, dynamiki materii palnej, emisji i rozprzestrzeniania się dymu, wpływu ognia na środowisko, strategii kontroli ognia i jego paliwa, syntezy i przekazywania treści naukowych. Laboratorium to posiada wyjątkowe wyposażenie, w skład którego wchodzi między innymi duża komora spalania, w której w kontrolowanych warunkach przeprowadzane są eksperymenty mające pomóc w zrozumieniu dynamiki przechodzenia ognia pomiędzy różnymi ośrodkami. Przeprowadzane są też doświadczenia w większej skali na otwartym terenie. W swoich badaniach Missoula Fire Science Laboratory korzysta z zapisów historycznych i badań terenowych.

Dr Emily K. Heyerdahl, USDA Forest Service

Prace dr Emily K. Heyerdahl skupiają się na badaniu uwarunkowań przestrzennej i czasowej zmienności warunków powstawania pożarów (reżimów pożarowych) w ciągu ostatnich kilku stuleci, takich jak: klimat, typ lasu, topografia oraz sposób użytkowania gruntów. W pracy przedstawianej na seminarium badaczka w poszukiwaniu śladów pożarów korzystała z zapisów historycznych i wykonała odwierty w drzewach na badanych powierzchniach. Uzyskane w ten sposób dane sięgnęły 1650 roku. Przeprowadzone badania wykazały, że występowanie pożarów w badanym okresie związane było w dużej mierze z klimatem i porami roku. Ciepła wiosna i suche lato sprzyjały występowaniu pożarów. W XX wieku, w przeciwieństwie do lat 1650-1900, pożary występowały w każdym roku. Zazwyczaj były to małe, regionalne pożary, co kilka lat zdarzały się jednak „lata pożarowe”, kiedy ogień obejmował znacznie większe obszary. Prelegentka podkreśliła, że występowanie pożarów jest zjawiskiem naturalnym i występującym w środowisku bez ingerencji człowieka. Wpływa ono regulacyjnie na środowisko i rozwój organizmów. Lokalne „lata pożarowe” mogą zdarzyć się zawsze i wszędzie. Kontrola pożarów jest jednak zjawiskiem niezwykle trudnym, wręcz niemożliwym.

Uczestnicy seminarium

W czasie dyskusji poruszono tematykę ochrony przed pożarami, badań nad miejscami, gdzie regularnie pojawiają się pożary, przyczyn pożarów w obiekcie badań oraz skutków eliminacji zaburzeń pożarowych z ekosystemów leśnych.
Seminarium zamknęła dr Ewa Zin dziękując dr Emily K. Heyerdahl za wygłoszenie referatu, a przybyłym gościom za obecność. Dalsze rozmowy i wymiana doświadczeń odbyły się przy kawie.

Tekst: Adrian Wasiluk
Fotografie: Kamil Pilch