Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.
Leśne powierzchnie referencyjne jako element trwałego, zrównoważonego i wielofunkcyjnego leśnictwa
29 października 2015 roku odbyło się seminarium naukowe pt. „Leśne powierzchnie referencyjne jako element trwałego, zrównoważonego i wielofunkcyjnego leśnictwa”. Celem spotkania było przedstawienie założeń realizowanego od 2012 roku projektu badawczego oraz dyskusja otrzymanych dotychczas wyników badań.
W seminarium wzięło udział ponad 40 osób, w tym przedstawiciele Ministerstwa Środowiska, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych, regionalnych dyrekcji LP i nadleśnictw, w których zlokalizowane są powierzchnie badawcze oraz pracownicy IBL. Obecny był również prof. dr hab. Andrzej Szujecki, pomysłodawca utworzenia leśnych kompleksów promocyjnych (LKP) w Polsce.
Prof. dr hab. Tomasz Wodzicki i prof. dr hab. Andrzej Szujecki – pomysłodawca utworzenia LKP
Seminarium otworzył dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa, dr hab. Janusz Czerepko, podkreślając wagę długoterminowych badań prowadzonych w obiektach podlegających naturalnym zmianom sukcesyjnym.
Dr hab. Janusz Czerepko, Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa
Prace takie dotychczas realizowane były na ogół w obiektach chronionych, ale coraz większe znaczenie mają powierzchnie badawcze lokalizowane w lasach gospodarczych, w tym na terenie LKP. Wyniki badań na nich prowadzonych znajdują zastosowanie w kształtowaniu wzorców gospodarki leśnej. Jednym z jej priorytetów jest utrzymanie trwałości lasu poprzez zmniejszenie jego podatności na zaburzenia. Fakt ten ma obecnie szczególną wagę w zmieniających się uwarunkowaniach klimatycznych. Mają one swoje odzwierciedlenie w zmianach składów gatunkowych drzewostanów oraz w tempie regeneracji ekosystemów leśnych po wystąpieniu zaburzeń, często o charakterze katastrofalnym. W obecnej sytuacji niezmiernie trudno jest przewidzieć scenariusze przebiegu tych procesów.
Wychodząc naprzeciw tym problemom, w ramach omawianego projektu badawczego założono sieć powierzchni doświadczalnych, zwanych referencyjnymi, w celu wieloletnich obserwacji naturalnych procesów zachodzących w ekosystemach leśnych. Zostały one zlokalizowane w 12 leśnych kompleksach promocyjnych i wyłączone z wszelkich zabiegów gospodarczych. Chcąc oszacować wpływ gospodarki leśnej na badane procesy, w każdym LKP w pobliżu powierzchni referencyjnej wybrano powierzchnię porównawczą, na której prowadzona jest gospodarka leśna. Zarówno na powierzchniach referencyjnych, jak i porównawczych monitorowane są następujące elementy ekosystemu leśnego: struktura przestrzenna drzewostanu oraz cechy budowy poszczególnych warstw lasu, dynamika odnowienia naturalnego, fenologia, różnorodność biologiczna ekosystemu leśnego, w tym obecność gatunków rzadkich i zagrożonych, dynamika przyrostu grubości drzewostanu, ilość martwego drewna i tempo rozkładu materii organicznej. Na seminarium zreferowano wybrane elementy projektu.
Cykl referatów otworzyło wystąpienie prof. dr. hab. Kazimierza Rykowskiego, który omówił idee leśnych kompleksów promocyjnych i lasów referencyjnych oraz związane z nimi koncepcje lasów demonstracyjnych i modelowych.
Prof. dr. hab. Kazimierz Rykowski
Dr hab. Dorota Dobrowolska przedstawiła wyniki pomiarów struktury drzewostanów i odnowienia naturalnego lasu, a mgr inż. Adam Wójcicki omówił dynamikę przyrostu grubości drzew w wybranych obiektach badawczych, odnosząc je do ewentualnych czynników mogących mieć wpływ na ich kształtowanie. Profesor Dobrowolska podkreśliła, że rozpoczęte w LKP badania pozwolą na określenie kierunków i mechanizmów reakcji ekosystemów leśnych na zmiany klimatyczne w długim okresie.
Dr hab. Dorota Dobrowolska i mgr inż. Adam Wójcicki
Dr inż. Wojciech Gil zaprezentował wyniki pomiarów zasobów drewna martwego na powierzchniach badawczych. Wskazał na istotną zależność ilości i jakości martwego drewna od warunków siedliskowych i gatunków drzew panujących w drzewostanie.
Dr inż. Wojciech Gil
Związki pomiędzy badanymi czynnikami a różnorodnością biologiczną w odniesieniu do wybranych grup organizmów, zreferował kierownik projektu badawczego, dr hab. Zbigniew Borowski.
Dr hab. Zbigniew Borowski
Wstępne wynik prac wskazują na brak zależności pomiędzy różnorodnością badanych 25 rodzin owadów saproksylicznych, a analizowanymi cechami ekosystemu leśnego. Liczba obserwowanych rzadkich i zagrożonych gatunków chrząszczy nie wykazywała związku z ilością lub jakością martwego drewna ani zagęszczeniem drzewostanu (wyrażonym pierśnicowym polem przekroju).
Z kolei większe zróżnicowanie awifauny odnotowywano w drzewostanach rosnących na żyźniejszych siedliskach i rosnących w większym zagęszczeniu. Być może na występowanie omawianych grup zwierząt wpływają także inne, nie analizowane dotychczas czynniki, jak np. rozmieszczenie przestrzenne martwego drewna w makro- i mikroskali. Dlatego wydaje się niezmiernie ważne, aby śledzić te zależności w kolejnych latach, monitorując przy tym inne elementy ekosystemu leśnego.
Uczestnicy seminarium naukowego
W dyskusji również podkreślano konieczność kontynuacji rozpoczętych badań. Ożywioną wymianę poglądów wywołał problem ustalania ilości martwego drewna w lasach gospodarczych. Nie ma obecnie podstaw, aby wielkości takie wyznaczać arbitralnie, niezależnie od panujących w danym miejscu warunków siedliskowych. Różne są także wymagania poszczególnych gatunków związanych z martwym drewnem, pod względem jego ilości i jakości, stąd też bardzo trudno przyjąć jeden wzorzec w skali kraju, czy nawet regionu.
Opracowanie: dr inż. Wojciech Gil
Zdjęcia: Leszek Kruczek, Artur Sawicki
23 sierpnia 2024
8 sierpnia 2024
1 sierpnia 2024
31 lipca 2024
18 lipca 2024
