„Dzień dla Szkół” w Białowieży w ramach XXIII Festiwalu Nauki 2019 po raz piąty

W ramach XXIII Festiwalu Nauki 2019 Instytut Badawczy Leśnictwa (IBL) wspólnie z Technikum Leśnym w Białowieży (TL), Białowieskim Parkiem Narodowym (BPN), Instytutem Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży (IBS) oraz Zamiejscowym Wydziałem Leśnym Politechniki Białostockiej w Hajnówce (ZWL) zorganizował 9 września 2019 r. konkurs „Dzień dla Szkół” pod hasłem: „Puszcza Białowieska – dziedzictwo ludzkości”.

Pierwszy „Dzień dla Szkół” w Białowieży został zorganizowany w 2015 roku. Jest to wydarzenie cykliczne, mające na celu popularyzację wiedzy o Puszczy Białowieskiej wśród młodzieży.

W Konkursie uczestniczyli uczniowie z pięciu szkół podstawowych (ósme klasy) i średnich:

Szkoła Podstawowa w Białowieży,
Szkoła Podstawowa nr 1 w Hajnówce,
Szkoła Podstawowa w Narewce,
Technikum Leśne w Białowieży,
I Liceum Ogólnokształcące w Hajnówce

Wydarzenie rozpoczęło się w auli Technikum Leśnego w Białowieży powitaniem gości przez Dyrektora Technikum Leśnego, mgr Annę Kulbacką. Następnie przedstawiciele czterech instytucji organizujących XXIII Festiwal Nauki w Białowieży: dr Ewa Pirożnikow – ZWL, prof. dr hab. Jerzy M. Gutowski – IBL, dr hab. Rafał Kowalczyk – IBS i mgr inż. Andrzej Keczyński – BPN, wygłosili prezentację na temat walorów przyrodniczych i naukowych Puszczy Białowieskiej. Wicedyrektor TL, mgr inż. Mariusz Tokajuk przedstawił prezentację informacyjną dotyczącą Technikum Leśnego w Białowieży, zachęcając w ten sposób uczniów szkół podstawowych do rozpoczęcia nauki w tej szkole.

Na otwarcie „Dnia dla Szkół” przybyli: dr hab. Sławomir Bakier – Dziekan ZWL, dr hab. Rafał Kowalczyk – Dyrektor IBS, mgr inż. Barbara Gołowacz – Starszy specjalista w Wydziale Ochrony Zasobów Przyrodniczych RDLP w Białymstoku, dr inż. Tomasz Ginszt – Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Białowieża i Joanna Kojło Wicestarosta Powiatu Hajnowskiego.

Dr hab. Piotr Gołos – wicedyrektor IBL, dr hab. Rafał Kowalczyk – Dyrektor IBS, dr Izabela Sondej – Zastępca Kierownika ZLN, dr inż. Tomasz Ginszt – Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Białowieża, mgr inż. Barbara Gołowacz – RDLP w Białymstoku i Joanna Kojło Wicestarosta Powiatu Hajnowskiego

Po zakończeniu części kameralnej uczniowie zostali podzieleni na 10 drużyn 8-10-osobowych. W każdej z nich byli reprezentanci wszystkich szkół, aby umożliwić integrację młodzieży. W sumie w konkursie brało udział 95 uczniów. Każda z drużyn musiała przejść przez 10 stanowisk w Parku Dyrekcyjnym w Białowieży, na których sędziowie prezentowali różne elementy przyrody Puszczy Białowieskiej oraz prowadzonych na jej terenie badań naukowych; jedno ze stanowisk sprawdzało umiejętności strzeleckie młodzieży. W każdym takim punkcie uczniowie musieli też odpowiedzieć na pytania dotyczące problematyki przypisanej danemu stanowisku, bądź wykazać się umiejętnościami praktycznymi.

Sędziami, którzy przygotowali stanowiska i zestawy pytań byli pracownicy wszystkich instytucji organizujących Konkurs oraz wolontariusze. Sędzią głównym Konkursu był mgr inż. Artur Sawicki z Działu Informacji Naukowej i Promocji IBL, a głównym organizatorem prof. dr. hab. Jerzy M. Gutowski z Zakładu Lasów Naturalnych IBL w Białowieży.

Sędzia główny zawodów Mgr inż. Artur Sawicki i główny organizator „Dnia dla Szkół” prof. dr. hab. Jerzy M. Gutowski

W V edycji Konkursu przygotowano następujące stanowiska (konkurencje):

Konkurencja I – SOKOLE OKO (sędzia: Wojciech Małachowski) – polega na sprawdzeniu celności oka każdego z uczestników drużyny w strzelaniu do tarczy (po 5 strzałów z broni pneumatycznej na strzelnicy znajdującej się w budynku Technikum Leśnego). [Organizator: Technikum Leśne w Białowieży]

Stanowisko II – ŻUBR (sędziowie: Robert Litwinowicz, Roman Sołowianiuk) – planowane zagadnienia: behawior, anatomia, fizjologia, ekologia żubra + zadanie sprawnościowe „czy jesteś tak silny jak żubr?” [Organizator: Białowieski Park Narodowy]

Konkurencja III – JAKI TO SSAK? (sędzia: Anna Wójcik, Ewelina Hapunik) – rozpoznawanie gatunków ssaków po czaszkach i wyglądzie zewnętrznym. [Organizator: Instytut Biologii Ssaków PAN]

Konkurencja IV – SKARBY NATURY (sędzia: Kamila Sawicka) – na podstawie fragmentów rośliny, jej formy w postaci preparatu leczniczego, kosmetyku bądź produktu spożywczego należy określić gatunek rośliny, zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym lub spożywczym oraz podać nazwę części rośliny, z której powstaje dany produkt; rozpoznawanie gatunków i rodzajów miodów. [Organizator: Instytut Badawczy Leśnictwa]

Konkurencja V – DREWNO (sędziowie: Ewa Zin, Kamil Pilch) – określanie wieku drzew różnymi metodami; rozpoznanie próbek drewna rodzimych drzew gatunków iglastych i liściastych; udzielanie odpowiedzi na pytania. [Organizator: Instytut Badawczy Leśnictwa]

Konkurencja VI – LIŚCIE, NASIONA, OWOCE (sędzia: Ewa Pirożnikow, Marek Wołkowycki) – polega na rozpoznaniu liści, owocostanów (owoców) i nasion oraz podaniu nazwy gatunku drzewa (tylko rodzime gatunki drzew występujących w Puszczy Białowieskiej). [Organizator: Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce]

Konkurencja VII – OWADY (sędzia: Krzysztof Sućko) – wiedza o owadach leśnych, pogrupowanie owadów wg kategorii ochrony, stadiów rozwojowych, rozpoznawanie gatunków owadów, budowa owadów. [Organizator: Instytut Badawczy Leśnictwa]

Konkurencja VIII – GŁOSY ZWIERZĄT (sędzia: Łukasz Kuberski) – polega na rozpoznaniu gatunków zwierząt na podstawie wydawanych przez te zwierzęta odgłosów. [Organizator: Instytut Badawczy Leśnictwa]

Konkurencja IX – NIE TYLKO BOROWIKI (sędziowie: Joanna Bober, Elżbieta Jabłońska) – poznawanie grzybów o nietypowych barwach, kształtach i zapachach; prezentacja modeli par: grzyb jadalny / jego trujący sobowtór. [Organizator: Białowieski Park Narodowy]

Konkurencja X – OKIEM UKRYTEJ KAMERY (sędziowie: Maciej Sykut) – rozpoznawanie zwierząt zarejestrowanych przez fotopułapki monitorujące Puszczę Białowieską. [Organizator: Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży]

Po zakończeniu wszystkich konkurencji drużyny zebrały się przy ognisku, gdzie przygotowano też poczęstunek, m.in. z tradycyjnie pieczonymi nad ogniem kiełbaskami oraz po raz pierwszy ze zdrowymi przekąskami – owocami.

Po podliczeniu punktów wytypowano zespoły, które zdobyły I, II i III miejsce w Konkursie. Każdy z uczestników zwycięskich drużyn otrzymał dyplom oraz liczne nagrody (wydawnictwa albumowe, książki, czasopisma, foldery, termosy, kubki, pendive’y, kompasy, czapeczki, itp.) ufundowane przez Centrum Informacyjne Lasów Państwowych oraz instytucje organizujące Konkurs. Wręczono też nagrodę specjalną – „Sokole Oko” – dla najlepszego strzelca.

Upominki wręczono też opiekunom i gościom. Wszyscy uczestnicy oraz uczniowie z Technikum Leśnego, którzy pomagali w organizacji Konkursu, otrzymali pamiątkowe dyplomy.

Na koniec głos zabrał wicedyrektor IBL, dr hab. Piotr Gołos, dziękując wszystkim uczestnikom, organizatorom i sponsorom za ich wkład i wysiłek związany z organizacją Konkursu. Z podsumowaniem „Dnia dla Szkół” i podziękowaniami wystąpili również Dyrektor TL mgr Anna Kulbacka, Dziekan ZWL, dr hab. Sławomir Bakier oraz Dyrektor IBS dr hab. Rafał Kowalczyk.

Zastępca Dyrektora ds. Ekonomicznych IBL dr hab. Piotr Gołos, prof. IBL

Dyrektor Technikum Leśnego w Białowieży mgr Anna Kulbacka

Dziekan Zamiejscowego Wydziału Leśnego Politechniki Białostockiej dr hab. Sławomir Bakier, prof. PB

Dyrektor Instytutu Badania Ssaków dr hab. Rafał Kowalczyk, prof. IBS

Sekretariat zawodoów – punkty zdobyte przez poszczególne drużyny podliczają dr Izabela Sondej i mgr inż. Karolina Gabrysiak z ZLN

W Wydarzeniu brało udział w sumie około 140 osób. Część kameralna rozpoczęła się o godz. 9.00, część terenowa trwała od 10.30 do 13.00, a ognisko zakończyło się o 14.30. W pracach organizacyjnych ze strony IBL uczestniczyli też: Leszek Kruczek, dr Izabela Sondej, Adam Kudlewski, Elżbieta Kudlewska, mgr Adrian Wasiluk, mgr Adam Szulc, mgr inż. Karolina Gabrysiak .