Ekspertyza ekonomiczna jako integralna część planu urządzenia lasu

11 grudnia 2015 r. odbyło się seminarium naukowe pt. „Ekspertyza ekonomiczna jako integralna część planu urządzenia lasu”. Celem spotkania było przedstawienie celu, założeń metodycznych oraz wyników badań, w realizowanym od 2013 r. na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych (DGLP), projekcie badawczym.

W seminarium uczestniczyło około 50 osób, w tym przedstawiciele: Ministerstwa Środowiska, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Wydziału Leśnego SGGW, regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (BULiGL), Wojskowej Akademii Technicznej, Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, Taksus UL, nadleśnictw oraz pracownicy Instytutu.

W seminarium uczestniczył również dr hab. Jan Głaz, emerytowany pracownik Instytutu, który jest pomysłodawcą stworzenia dokumentu będącego uzupełnieniem Planu Urządzenia Lasu.

Seminarium otworzył zastępca dyrektor ds. ekonomicznych Instytutu Badawczego Leśnictwa, dr inż. Piotr Gołos, podkreślając wagę analiz ekonomicznych w planowaniu urządzeniowym w kontekście trwale zrównoważonej gospodarki leśnej.

Sesję referatową otworzyło wystąpienie dr. inż. Janusza Dawidziuka, który omówił historię prac oraz ideę analiz ekonomicznych do planu urządzenia lasu. Zasadniczą część seminarium przedstawiła Pani dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek (kierownik projektu). Pani doktor w szczegółach zapoznała uczestników z założeniami metodycznymi oraz wynikami weryfikacji tych założeń w Nadleśnictwie Brzesko (RDLP w Krakowie). Szczególną uwagę zwróciła na aspekty metodyczne sporządzania ekspertyz ekonomicznych oraz możliwości wykorzystania opracowania na różnych szczeblach zarządzania w Lasach Państwowych.

Dr inż. Piotr Gołos, Dyrektor ds. ekonomicznych Instytutu Badawczego Leśnictwa

Głównymi celami przedstawionego projektu pt. „Ekspertyza ekonomiczna jako integralna część planu urządzenia lasu” realizowanego w IBL w konsorcjum z BULiGL było: opracowanie metodyki i zakresu ekspertyzy ekonomicznej, oprogramowanie metody poboru danych z SILP, automatyzacja opracowania podstawowych danych oraz sprawdzenie metodyki na przykładzie kilku obiektów/nadleśnictw (Nadleśnictwa: Brzesko, Węgierska Górka oraz Pisz).

Obecnie jak wcześniej, w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe widoczna jest znikomość wieloletnich analiz ekonomicznych zwłaszcza w kontekście średniookresowego planowania gospodarczo-przyrodniczego – planowania urządzeniowego na poziomie nadleśnictwa. Możliwość przygotowywania tego rodzaju opracowań istnieje na podstawie zapisów w Instrukcji w planie urządzenia lasu, która mówi: „powinno się opracowywać charakterystykę warunków ekonomicznych gospodarki leśnie oraz prognozę spodziewanego wyniku ekonomicznego”. Instrukcja daje również możliwość sporządzania ekspertyzy ekonomicznej do planu urządzenia lasu w formie szczegółowej prognozy jako odrębnego opracowania (§118 IUL t. 1).

Podstawowym celem ekspertyzy ekonomicznej (EEN) jest określenie ekonomicznych uwarunkowań realizacji planu urządzenia lasu nadleśnictwa na podstawie syntetycznej analizy wyników gospodarki przeszłej, z uwzględnieniem aktualnego stanu gospodarki leśnej w ustawowo przyjętej średniookresowej perspektywie planowania zadań gospodarczych.

Podczas realizacji tematu założono, iż ekspertyza ekonomiczna nadleśnictwa będzie się składała się z trzech głównych części:

charakterystyka gospodarstwa leśnego,
analiza gospodarki przeszłej,
wytyczne ekonomiczne do nowego planu urządzenia lasu.

Dodatkowym, istotnym elementem ekspertyzy, jest analiza względnie utraconych przychodów – kosztów alternatywnych.

Założono, iż nadleśnictwo dla którego będzie przygotowywana EEN prezentowane będzie na tle 4 wybranych nadleśnictw. Ponadto analiza warunków funkcjonowania nadleśnictwa prowadzona będzie dla nadleśnictwa w perspektywie 10-letniej.

Podstawowe informacje niezbędne do opracowania prognozy kosztów, przychodów oraz wyniku finansowego nadleśnictwa na najbliższy okres zawarte są w planie urządzenia lasu, który określa m.in. wielkości pozyskania drewna, co bezpośrednio rzutuje na rozmiar przychodów. Prognoza zmian wartości poszczególnych grup kosztów odbywała się będzie w trzech wariantach na podstawie:

danych z ostatniego roku,
danych z trzech ostatnich lat,
wiedzy i doświadczenia wykonawcy ekspertyz (metoda ekspercka).

Wyniki zrealizowanej pracy badawczej:

Ekspertyza ekonomiczna będzie dawała możliwość analizy sytuacji nadleśnictwa w kontekście innych jednostek oraz analizy działalności nadleśnictwa w 10-letniej perspektywie historycznej. Poprawa efektywności gospodarowania w nadleśnictwie możliwa jest po wyciągnięciu wniosków z niedociągnięć oraz sukcesów z przeszłości.

Dr inż. Janusz Dawidziuk – Dyrektor Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej

Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek przedstawiła metodykę opracowywania, wyniki uzyskane w nadleśnictwie testowym oraz programy komputerowe wspomagające opracowywanie ekspertyz ekonomicznych.

Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek

Uczestnicy seminarium naukowego

W dyskusji podkreślano konieczność kontynuacji rozpoczętych badań. Ożywioną wymianę poglądów wywołał problem kalkulacji kosztów alternatywnych prowadzenia gospodarki leśnej, metod wyboru nadleśnictw porównawczych oraz doboru optymalnych wskaźników i parametrów porównawczych.

Zapraszamy do obejrzenia zdjęć w FOTOGALERII.

Opracowanie: dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek

Zdjęcia: Leszek Kruczek