Konferencja pt. „Pochodzenie ma znaczenie – historia, teraźniejszość i przyszłość hodowli selekcyjnej i nasiennictwa leśnego w Polsce”

W środę, 23.10.2024 r., w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Sękocinie Starym, miało miejsce wyjątkowe wydarzenie. W związku ze 120. rocznicą urodzin prof. Stanisława Tyszkiewicza odbyła się konferencja pt. „Pochodzenie ma znaczenie – historia, teraźniejszość i przyszłość hodowli selekcyjnej i nasiennictwa leśnego w Polsce” W spotkaniu poświęconemu nestorowi nasiennictwa i hodowli selekcyjnej drzew leśnych w Polsce, wzięło udział blisko 80 osób, w tym wielu znakomitych gości, reprezentujących między innymi: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, regionalne dyrekcje Lasów Państwowych oraz polskie i zagraniczne ośrodki naukowe. Szczególnie gorąco powitani zostali członkowie rodziny prof. Tyszkiewicza reprezentowani przez wnuków Profesora – Jerzego Tyszkiewicza, Piotra Chodorka wraz z małżonką oraz kuzynów i prawnuków.

Konferencję otworzyła dyrektor ds. naukowo-badawczych IBL, pani prof. dr hab. Dorota Dobrowolska.

Prof. dr hab. Dorota Dobrowolska, zastępca dyrektora IBL ds. naukowo-badawczych, otwiera konferencję i wita przybyłych gości

Po przywitaniu gości i przedstawieniu programu konferencji, rozpoczęła się sesja referatowa. Jako pierwszy referat wygłosił dr inż. Wojciech Gil kierownik Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych (ZHLiGDL).

Dr inż. Wojciech Gil, kierownik Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych, prezentuje sylwetkę prof. Tyszkiewicza

Zakład jest spadkobiercą i kontynuatorem pracy prof. Tyszkiewicza. Dr Gil przedstawił życiorys profesora Tyszkiewicza oraz jego najważniejsze dokonania na niwie nauk leśnych. Podkreślił także wkład prof. Tyszkiewicza w rozwój piśmiennictwa leśnego, jako długoletniego redaktora naczelnego Sylwana, najstarszego naukowego czasopisma leśnego. Po wystąpieniu kierownika ZHLiGDL, głos zabrał pan Jerzy Tyszkiewicz, prezentując postać profesora Tyszkiewicza, zachowaną we wspomnieniach i rodzinnych fotografiach.

Wnuk prof. Tyszkiewicza, pan dr Jerzy Tyszkiewicz, przedstawia postać Profesora na tle wspomnień rodzinnych i zachowanych fotografii

Było to niezwykłe doświadczenie, ukazujące jak wielkim patriotą i społecznikiem był prof. Tyszkiewicz już od najmłodszych lat swojego życia. Nieznane dotychczas nam fakty, jak chociażby wypożyczenie do ślubu samochodu marszałka Piłsudskiego, wzbudziły duże zainteresowanie wśród uczestników konferencji. Prezentację Jerzego Tyszkiewicza uzupełniło krótkie wystąpienie pana Piotra Chodorka.

Pan Piotr Chodorek, wnuk prof. Tyszkiewicza

Po części biograficznej wygłoszone zostały dwa referaty naukowe. Pierwszy, pt. „Przyszłość nie jest kontynuacją teraźniejszości – wyzwania dla nasiennictwa leśnego w Polsce”, został zaprezentowany wspólnie przez dr. inż. Mikołaja Wawrzyniaka z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku oraz dr. hab. Szymona Jastrzębowskiego, prof. IBL.

Dr inż. Mikołaj Wawrzyniak z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku

Dr hab. Szymon Jastrzębowski, prof. IBL z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL

Autorzy przedstawili w nim wyzwania z jakimi będziemy borykać się w najbliższej przyszłości, w kontekście biologii i ekologii nasion oraz ochrony zasobów genowych. Drugi referat, pt. „Kierunki selekcji drzew leśnych w Polsce a idee prof. S. Tyszkiewicza” wygłosił dr hab. Jan Kowalczyk, prof. IBL.

Dr hab. Jan Kowalczyk, prof. IBL z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL

Profesor Kowalczyk przedstawił koncepcje rozwoju hodowli selekcyjnej prof. Tyszkiewicza na tle dzisiejszych dokonań kolejnych pokoleń naukowców zajmujących się tym zagadnieniem. Pomimo upływu lat i nowych możliwości badawczych wiele z pierwotnej myśli prof. Tyszkiewicza nadal pozostaje aktualne. Dowodzi to niezbicie jego wizjonerskiego i nowoczesnego podejścia do leśnictwa.

Podczas dyskusji głos zabrał także dr hab. Kazimierz Zajączkowski, były kierownik Zakładu. Pan profesor podzielił się z uczestnikami konferencji swoimi wspomnieniami z pracy z profesorem Tyszkiewiczem.

Dr hab. Kazimierz Zajączkowski, emerytowany pracownik naukowy IBL, dzieli się swoimi wspomnieniami z pracy z prof. Tyszkiewiczem

Po przerwie kawowej, w trakcie której uczestnicy konferencji mieli okazję zapoznać się ze specjalnie na tę okazję przygotowaną wystawą wybranych dzieł prof. Tyszkiewicza, przygotowaną przez zespół Biblioteki i Wydawnictw, rozpoczęła się druga cześć sesji referatowej, którą otworzył referat wygłoszony przez dr. hab. Pawła Przybylskiego, prof. IBL, z ZHLiGDL, pt. „Molekularne fundamenty hodowli selekcyjnej drzew leśnych w Polsce”.

Wystawa wybranych prac prof. Tyszkiewicza w holu przed biblioteką IBL

Dr hab. Paweł Przybylski, prof. IBL z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych

Współautorką tego referatu była pani dr Agata Konecka z Wydziału Leśnego SGGW. Profesor Przybylski w syntetyczny sposób zapoznał uczestników konferencji z podstawowymi zagadnieniami z zakresu biologii molekularnej oraz ochrony bioróżnorodności na poziomie genetycznym.

Kolejnym wystąpieniem był referat dr. hab. Marcina Klisza, prof. IBL, na temat zmienności wewnątrzgatunkowej w klimatycznej wrażliwości drzew leśnych. Profesor Klisz zaprezentował w nim badania zespołu DendroLab oraz podkreślił ważność badań proweniencyjnych w poszerzaniu naszej wiedzy na temat możliwości adaptacyjnych drzew leśnych.

Dr hab. Marcin Klisz, prof. IBL z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych

Sesję referatową zamknął referat przygotowany i wygłoszony przez dr. Mateusza Liziniewicza ze szwedzkiego instytutu badawczego Skogforsk. Dr Liziniewicz przedstawił zasady funkcjonowania instytutu oraz zaprezentował przeszłe i obecne programy hodowlane rozwijane w tej placówce naukowej. Ciekawym elementem prezentacji było przedstawienie dawnej współpracy pomiędzy IBL a Skogforsk oraz zasygnalizowanie potrzeby jej rozwijania także obecnie.

Dr Mateusz Liziniewicz ze szwedzkiego instytutu naukowego Skogforsk

Kulminacyjnym punktem programu konferencji było posadzenie klonu ok. 800-letniego dębu „Rus” z Rogalina, jako żywego pomnika poświęconego pamięci prof. Stanisława Tyszkiewicza. Klon tego dębu został wyhodowany za pomocą metody in vitro przez prof. dr. hab. Pawła Chmielarza z ID PAN w Kórniku i dzięki jego uprzejmości przekazany dla IBL.

Prof. dr hab. Paweł Chmielarz z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku prezentuje genetyczną kopię ok. 800 -letniego dębu „Rus”, który od teraz nosi nazwę „Tyszkiewicz”

Dzięki nowatorskiej metodzie rozmnażania, zarówno pęd jak i korzeń są genetycznymi kopiami dębu „Rus”. Świeżo posadzony dąb otrzymał nazwę „Tyszkiewicz”, a uroczystego odsłonięcia tabliczki pamiątkowej dokonali potomkowie Profesora.

Członkowie rodziny prof. Tyszkiewicza odsłaniają tabliczkę pamiątkową.

Uczestnicy konferencji przy dębie „Tyszkiewicz”

Ostatnim elementem konferencji była zwiedzanie czterech laboratoriów funkcjonujących w ramach ZHLiGDL. Uczestnicy zapoznali się z funkcjonowaniem laboratorium molekularnego, adaptacyjnego, DedroLabu  oraz Stacji Oceny Nasion, która funkcjonuje nieprzerwanie w IBL w zasadzie od 1933 roku.

Serdecznie dziękujemy wszystkim, tak licznie przybyłym uczestnikom konferencji. Państwa obecność wyraźnie wskazuje, że pamięć o prof. Tyszkiewiczu jest wciąż żywa, a zainicjowane przez Niego działania znalazły uznanie i są kontynuowane przez Jego następców.

Dr hab. Szymon Jastrzębowski, prof. IBL (po lewej) oraz dr inż. Wojciech Gil, kierownik Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych

Uczestnicy konferencji poświęconej pamięci prof. Stanisława Tyszkiewicza

Tekst: dr hab. Szymon Jastrzębowski, prof. IBL
Zdjęcia: Grażyna Głuch

Translate »