VI Sesja Zimowej Szkoły Leśnej

W dniach 18-20 marca 2014 r. odbyła się VI sesja Zimowej Szkoły Leśnej przy Instytucie Badawczym Leśnictwa, zorganizowana wspólnie z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych. Tegoroczna edycja nosiła tytuł: „Przyrodnicze, społeczne i gospodarcze uwarunkowania oraz cele i metody hodowli lasu”.

W Sesji uczestniczyło 270 osób reprezentujących Ministerstwo Środowiska, jednostki organizacyjne Lasów Państwowych, ośrodki nauk i badań leśnych. Wzięli w niej udział także goście zagraniczni: prof. Marc Hanewinkel z Federalnego Instytutu Badawczego Lasu, Śniegu i Krajobrazu w Birmensdorf (Szwajcaria), prof. Konstantin von Teuffel z Instytutu Badawczego Leśnictwa we Fryburgu, prof. Peter Spathelf z Uniwersytetu Zrównoważonego Rozwoju w Eberswalde (Niemcy), prof. Gerhard Oesten z Instytutu Ekonomiki Leśnictwa Uniwersytetu we Fryburgu (Niemcy), dr Luc Pâques i dr Catherine Bastien z Państwowego Instytutu Badań Agronomicznych w Orleanie (Francja) oraz prof. Csaba Mátyás z Instytutu Nauk o Ziemi i Środowisku w Sopron (Węgry).

Otwarcia VI Sesji dokonali dyrektor IBL dr hab. Janusz Czerepko, prof. nadzwyczajny i zastępca dyrektora generalnego LP ds. gospodarki leśnej Jan Szramka, przy dźwiękach sygnałów odegranych przez zespół trębaczy myśliwskich AKTEON ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

Podczas tegorocznej, już VI. sesji Zimowej Szkoły Leśnej, wygłoszono łącznie 28 referatów, które przygotowali przedstawiciele Ministerstwa Środowiska, Lasów Państwowych, Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oraz ośrodków naukowych.

Tegoroczne obrady zostały podzielone na pięć bloków tematycznych:
I. Hodowla lasu w polityce leśnej.
II. Ekologiczne aspekty hodowli lasu.
III. Las jako przedmiot gospodarki.
IV. Hodowla selekcyjna i genetyka drzew leśnych w wielofunkcyjnej gospodarce leśnej.
V. Odnowienia oraz pielęgnowanie i kształtowanie struktury lasu.

W ramach pierwszego bloku gospodarcze, przyrodnicze, społeczne i polityczne wymiary hodowli lasu przedstawił wiceminister środowiska Janusz Zaleski, w którego ocenie zasady hodowli lasu we współczesnych realiach gospodarowania powinny ewoluować. Powstaje jedynie pytanie o tempo i kierunek tych zmian. Referent zwrócił również uwagę, że nie tylko ludzie zawodowo niezwiązani z leśnictwem mają inne oczekiwania względem lasu, ale również sami leśnicy różnią się w podejściu do hodowli lasu. Według ministra, metody hodowli lasu oraz cele krótkofalowe należałoby dostosowywać do bieżącej sytuacji, lecz cele długookresowe nie powinny być zmieniane zbyt często i zbyt gwałtownie. W podsumowaniu swojego wystąpienia stwierdził, że tak, jak nie jest możliwe ani potrzebne, ustalenie jednych, na zawsze obowiązujących zasad hodowli lasu, tak nigdy nie skończy się dyskusja o kierunkach zmian i celach hodowli, ale i całego leśnictwa.

Problematykę hodowli lasu w zasadach gospodarki leśnej zreferował Jan Szramka, zastępca dyrektora generalnego LP ds. gospodarki leśnej. W ocenie Dyrektora doświadczenia ostatnich lat dowodzą, że kierunek rozwoju hodowli lasu jest zgodny z zasadami trwałego i zrównoważonego rozwoju gospodarki leśnej, postulowanymi na poziomie międzynarodowym, a kierunek zmian zasad hodowli lasu oparty na naturalnych procesach przyrodniczych jest dobrze odbierany przez społeczeństwo.

W pierwszym dniu sesji prezentacje wygłosili również goście z zagranicy: prof. Marc Hanewinkel ze Szwajcarii – „Ryzyko hodowlane w zmieniającym się klimacie” oraz prof. Konstantin von Teuffelz Niemiec – „Badania z zakresu hodowli lasu – powiązanie nauki z gospodarką leśną”.

 

Referat dotyczący kierunków rozwoju szkółkarstwa leśnego przedstawili Marek Berft z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w Warszawie, dr Kazimierz Szabla z RDLP w Katowicach i prof. Wojciech Wesoły z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W ocenie prelegentów produkcja sadzonek nie jest celem samym w sobie, a jedynie jednym z etapów w hodowli lasu. Ze względu na swoją specyfikę, szkółkarstwo leśne powinno pozostać w rękach Lasów Państwowych, co da gwarancję jego rozwoju oraz pełnego panowania nad rejonizacją nasienną i jakością sadzonek. Procesy prywatyzacyjne powinny być ograniczone do wykonawstwa prac. W ich ocenie przy wyborze technologii produkcji sadzonek powinno się kierować kosztem sumarycznym uzyskania efektu hodowlanego, np. całkowitym kosztem wyprowadzenia uprawy, a nie tylko kosztem produkcji sadzonek.

W bloku tematycznym poświęconym hodowli selekcyjnej i genetyce drzew leśnych trzy referaty wygłosili goście z zagranicy: „Rolę hodowli selekcyjnej we współczesnym leśnictwie” przedstawił dr Luc Pâques, „Analizę DNA w praktyce gospodarstwa leśnego” omówiła dr Catherine Bastien (oboje z Francji), natomiast referat nt. „Decyzji hodowlanych w warunkach niepewności – czy można liczyć na wsparcie ze strony genetyki?” zaprezentował prof. Csaba Mátyás z Węgier.

  

Ostatni dzień obrad wypełniły referaty poświęcone tematyce odnowień oraz pielęgnowania i kształtowania struktury lasu. Problematykę odnowień naturalnych w swoim referacie pt. „Sztuczne czy naturalne odnowienie lasu?” omówił dziekan Wydziału Leśnego SGGW, prof. Henryk Żybura, natomiast „Cele i metody kształtowania drzewostanów jedno- i wielogeneracyjnych” przedstawił prof. Władysław Barzdajn z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Goście z Niemiec skupili się na aspektach planistycznych i ekonomicznych: referat pt. „Skład i bogactwo gatunkowe: podstawa planowania stabilnych lasów w przyszłości” wygłosił prof. Peter Spathelf z Eberswalde, natomiast „Wartość lasu poza przychodami i kosztami – o ograniczeniach oceny ekonomicznej we wspieraniu decyzji hodowlanych” przedstawił prof. Gerhard Oesten z Fryburga.

 

Podsumowania tegorocznego spotkania naukowców i leśników-praktyków dokonał dyrektor Instytutu, dr hab. Janusz Czerepko, prof. nadzwyczajny IBL. Podziękował on uczestnikom za tak liczny udział w tegorocznej sesji i zaprosił wszystkich na kolejną, VII Sesję Zimowej Szkoły Leśnej, planowaną w marcu 2015 r.

Opracował: Artur Sawicki (ZIN)