Celem projektu była kontynuacja realizacji Pilotażowego Projektu Rozwojowego pn. „Leśne Gospodarstwa Węglowe” (LGW). W Instytucie skupiono się na realizacji aspektu naukowego LGW. Kontynuacja Pilotażowego Projektu Rozwojowego pn. „Leśne Gospodarstwa Węglowe” pozwoliła na udoskonalenie dotychczasowych opracowań oraz zaimplementowanie ich do gospodarki leśnej z punktu widzenia praktycznego oraz naukowego.
Nasilenie zjawisk klęskowych (pożary, powodzie, upały i huraganowe wiatry), które towarzyszą zmianom klimatu zmuszają do poszukiwania sposobów ich łagodzenia. Znaczącą rolę, w tym zadaniu mogą odegrać ekosystemy leśne, które są jednocześnie narażone na efekty niszczycielskich żywiołów. Dostrzega to również UE, która ogłosiła Strategię Bioróżnorodność oraz Europejską Strategię Leśną, a także nową Strategią Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. W związku z działaniami podejmowanymi w Polsce coraz większego znaczenia nabierają lasy jako magazyn oraz pochłaniacz dwutlenku węgla. Leśne Gospodarstwa Węglowe stają się coraz bardziej interesującym zagadnieniem dla różnych firm w kontekście społecznej odpowiedzialności biznesu. Stąd też wzrastające zainteresowanie wsparciem działań podejmowanych przez PGLLP wśród osób zarządzających firmami.
Idea Leśnych Gospodarstw Węglowych, w dobie nasilających się konsekwencji zmian klimatu, nabiera coraz większego znaczenia. Zmiana podejścia do gospodarki leśnej może być jedną z małych cegiełek, które przyczynią się do wiązania dwutlenku węgla z atmosfery. W ramach realizacji projektu Leśne Gospodarstwa Węglowe, jego części praktycznej realizowanej przez nadleśnictwa, oraz części naukowej koordynowanej przez Instytut Badawczy Leśnictwa, przetestowano różne rozwiązania. Zdobyta wiedza umożliwia przeniesienie doświadczeń oraz wiedzy na większy obszar działań.
Działania dodatkowe testowane w ramach projektu pilotażowego LGW, będą mogły być wdrażane w lasach w Polsce. Po doświadczeniach zdobytych w projekcie pilotażowym na terenach leśnych można podejmować działania zmierzające do zwiększenia ilości pochłoniętego dwutlenku węgla. Wybór odpowiednich działań może także prowadzić do zwiększania bioróżnorodności. Efektywność podejmowanych działań dodatkowych zależy od wieku czynników, np.: siedliska, wieku, wskaźnika zadrzewiania czy stanu zdrowotnego drzewostanu.
W ramach realizacji projektu Instytut wykorzystywał wyniki innych badań naukowych, głównie krajowych, które pozwalały na lepsze zrozumienie obiegu węgla w ekosystemie leśnym i stanowiły podstawę parametryzacji modelu CBM CFS3 do warunków krajowych. W dobie zmian klimatu, każde działanie poparte wiedzą naukowa, zmierzające do utrzymania trwałości lasów, a nawet zwiększenia tempa pochłaniania dwutlenku węgla powinno być rozpatrywane jako sukces.
Doświadczenia zdobyte zarówno przez jednostki naukowe, realizujące projekt pilotażowy LGW, jaki i PGLLP pozwolą w przyszłości na trafniejszy dobór powierzchni oraz działań dodatkowych, które powinny być na nich realizowane. Udoskonalony i dostosowany do warunków lokalnych model CBM CFS3 pozwala na obiektywne i jednolite raportowanie ilości dodatkowo zakumulowanego dwutlenku węgla w ekosystemy leśnych oraz poszczególnych jego komponentach.
Efekty projektu mogą być podstawą dalszych prac nad możliwością wdrożenia w warunkach krajowych Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/3012 z dnia 27 listopada 2024 r. w sprawie ustanowienia unijnych ram certyfikacji trwałego pochłaniania dwutlenku węgla, technik węglochłonnych oraz składowania dwutlenku węgla w produktach.
W toku realizacji projektu uzyskano następujące efekty:
- poprawę wiarygodności wyników modelowania;
- możliwość uwzględnienia dodatkowych zmiennych;
- udoskonalono zasady kalkulacji oraz weryfikacji zmian ilości węgla pochłanianego w poszczególnych komponentach ekosystemu leśnego;
- szeroko zakrojoną współpracę z innymi podmiotami;
- poszerzenie wiedzy poprzez szkolenia i seminaria z udziałem pracowników LP;
- promocję Leśnych Gospodarstw Węglowych.
W dniu 17 października 2024 r. odbyło się seminarium naukowe pt. „Leśne Gospodarstwa Węglowe – strategia zarządzania ekosystemami leśnymi w kontekście ochrony klimatu”, zorganizowane przez dr hab. Emilia Wysocka-Fijorek, podsumowujące realizację Pilotażowego Projektu Rozwojowego pn. „Leśne Gospodarstwa Węglowe”.
Podczas seminarium zaprezentowano cztery niezwykle interesujące referaty, które skupiły się na różnorodnych aspektach związanych z rolą lasów w redukcji emisji gazów cieplarnianych i ochronie klimatu:
- „Badania realizowane w ramach projektu pilotażowego Leśne Gospodarstwa Węglowe” – dr hab. Emilia Wysocka-Fijorek, prof. IBL.
W referacie omówiono założenia oraz główne wyniki projektu „Leśne Gospodarstwa Węglowe”, w tym kryteria doboru powierzchni leśnych pod kątem ich zdolności do wiązania i magazynowania dwutlenku węgla.
Głównym tematem wystąpienia była analiza i modelowanie „Leśnych Gospodarstw Węglowych” przy użyciu modelu Carbon Budget Model of the Canadian Forest Sector (CBM-CFS3), który pozwala na precyzyjne śledzenie zmian zasobów węgla w ekosystemach leśnych. Więcej o modelu można przeczytać tutaj: https://lnkd.in/dYRA6FXt .
- „Bezzrębowy sposób zagospodarowania Leśnych Gospodarstw Węglowych” – prof. dr hab. Stanisław Drozdowski.
Profesor Drozdowski przedstawił innowacyjne podejście do zarządzania lasami, wskazując możliwości oraz warunki prowadzenia drzewostanów w systemie bezzrębowym m.in. w oparciu o modele demograficzne.
- „Zmniejszenie emisji CO2 na etapie odnowienia drzewostanu – ODNOWIENIE” – mgr inż. Paweł Poczta.
Referat skupił się na konsekwencjach, dla ilości uwalnianego oraz zmagazynowanego węgla w glebach, w zależności od warunków siedliskowych oraz sposobu przygotowania gleby pod odnowienie lasu, które jest kluczowym etapie cyklu życia lasu.
- „Leśne Gospodarstwa Węglowe w kontekście odpowiedzialności społecznej” – mgr inż. Joanna Chrapowicka.
Ostatni referat przybliżył społeczne aspekty projektu, ukazując jak Leśne Gospodarstwa Węglowe wpisują się w szersze działania na rzecz ochrony klimatu oraz zrównoważonego rozwoju.
W dyskusji podkreślano znaczenie edukacji społecznej i zaangażowania społeczności naukowej oraz praktyków leśników w projekt. Seminarium dostarczyło wielu cennych wniosków i inspiracji do dalszych badań nad rolą lasów w globalnej walce ze zmianami klimatu.
Seminarium prowadzone było w trybie hybrydowym tj. stacjonarnie w Instytucie oraz on-line na platformie zoom. Zapraszamy do obejrzenia nagrania seminarium.
Zachęcamy do kontaktu:
Emilia Wysocka-Fijorek
E.Wysocka-Fijorek@ibles.waw.pl
Tel. 22 58 71 813
Opracowanie: E. Wysocka-Fijorek, W. Duranowska
Fot. K. Korzeniewski
Nagranie: J. Samojlik
Montaż: P. Waraksa