Kazimierz Rykowski. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary 2012. ISBN 978-83-62830-08-4, ss. 192.
Druk na żądanie WYCZERPANE.PL
Praca jest podsumowaniem kompleksowych badań prowadzonych w Nadleśnictwie Pisz na terenie, przez który przeszedł huragan w lipcu 2002 roku. W dziesięć lat po przejściu huraganu możliwa jest pełniejsza ocena jego skutków i wyciągnięcie wniosków co do zagospodarowania tego terenu. Badania prowadzono na łącznej powierzchni 2012 ha, w tym na 475 ha lasu referencyjnego „Szast”, gdzie rozmieszczono 74 powierzchni badawczych oraz 150 punktów nasłuchowych (badania ornitologiczne). Większość badań prowadzono na tych samych powierzchniach badawczych.
Oprócz konkretnych wyników w pracy przedstawiono szersze spojrzenie na problem zakłóceń w rozwoju lasu. Autor przedstawił podstawy teorii zakłóceń, ich charakter i ekologiczne konsekwencje, stawiając jednocześnie pytania o nowy paradygmat w badaniach leśnych, porównując metodologię równowagi i nierównowagi. W przeglądzie problematyki zakłóceń zaprezentowano krótką, najnowszą historię huraganów w lasach w ostatnich dekadach oraz scharakteryzowano wiatr nie tylko jako siłę destrukcyjną, ale również jako ważny czynnik ekologiczny. Poruszono zagadnienia zagospodarowania lasu, zwracając uwagę na potrzebę naśladowania natury i wzorce naturalne w koncepcji ekosystemowego podejścia w gospodarce leśnej, oraz na to, czy coraz częstsze zaburzenia rozwoju lasów, związane ze zmianami klimatycznymi, to problem wyłącznie techniczny czy również naukowy.
Praca, jako studium przypadku, nie jest zakończeniem, lecz początkiem drogi. Ma dokumentować i pokazywać, że istnieją procesy naturalne, które mogą wspomagać działania gospodarcze. Ma wspomóc ekspertów i decydentów w tworzeniu nowych zasad i regulacji w perspektywie klimatycznych niepewności a gospodarzy lasu ośmielić do korzystania z nich oraz do rozwijania własnych inwencji. Budowanie trwałego ekosystemu leśnego to różnicowanie, a nie ujednolicanie, bo środowisko leśne z natury rzeczy jest heterogeniczne a gospodarka nie powinna się temu przeciwstawiać. Niniejsza publikacja ma przekonać, że „szkoda” nie zawsze jest stratą we właściwej dla leśnego ekosystemu perspektywie czasu. Ma wzmocnić myślenie ekonomiczne i liczenie się z kosztami w lesie, nawet przy likwidacji „klęsk” żywiołowych. Ma wprowadzić myślenie ekologiczne i znaleźć ścisłe powiązania ekologii z ekonomią, co w wysokim stopniu będzie decydować o powodzeniach gospodarki leśnej w przyszłości. Ma uczyć cierpliwości w reagowaniu na zjawiska przyrodnicze i powściągliwości w ocenach wartościujących. Ma przekonać, że nie zawsze pośpiech jest cnotą w gospodarce leśnej, że rozwaga i myślenie mniej kosztuje, niż poddawanie się regulacjom i arbitralnym zasadom, zwłaszcza, kiedy już nie przystają one do rzeczywistości.
